Pamiętnik z Powstania Styczniowego

Powstanie Styczniowe było pierwszym powstaniem Polskiego Państwa Podziemnego. W 1830 były to regularne bitwy wielkich armii. 1863 to wojna partyzancka - wiele większych i mniejszych potyczek z Moskalami. Południowa Lubelszczyzna była świadkiem tych zmagań. Niemal każda większa miejscowość doświadczyła działań zbrojnych. W niektórych miejscach walki toczyły się wielokrotnie. Sprzyjała temu pobliska granica z zaborem austriackim, przez którą przenikali ochotnicy wspierający Powstanie. Jednym z ważniejszych dowódców Powstania Styczniowego był Marcin Borelowski, „Lelewel”, który walczył na Podlasiu i Lubelszczyźnie i dosłużył się stopnia pułkownika. Dowodził w jednej z większych zwycięskich bitew Powstania – bitwą pod Panasówką. O czym mało się mówi, w Powstaniu Styczniowym po stronie Polski walczyli również Węgrzy. Było to 15 lat po Powstaniu Węgierskim, w którym Polacy brali udział, na czele z gen. Józefem Bemem. Węgrzy pięknie się odwdzięczali. Warto zwrócić uwagę na węgierskie słupy nagrobne (nagrobki szeklerskie), zwane kopijnikami (węg. kopjafa). Wiele miejscowości, takich jak Tarnogród, Frampol, Józefów, Goraj straciło prawa miejskie za wspieranie Powstania. Poniżej fotorelacja z wędrówki przez południową Lubelszczyznę, szlakiem walk powstańczych, szczególnie miejsc związanych z Marcinem Borelowskim „Lelewelem”.
Panasówka, miejsce jednej z większych bitew Powstania Styczniowego. bitwy zwycięskiej. Dowodzony przez Marcina Borewlowskiego oddział pobił Rosjan. Śmiertelnie ranny został major Edward Nyáry, Węgier, uczestnik Powstania. Poniżej fotografie wzgórza "Polak", miejsca koncentracji polskich oddziałów.
Zwierzyniec tu pochowano poległych w bitwie pod Panasówką. Tu spoczął również major hrabia Edward Nyáry.
Krasnobród Miejsce walk powstańczych. Pod Krasnobrodem walczył oddział Marcina Borelowskiego.
Józefów Okolice Józefowa były terenem walk powstańczych. Tu również operował oddział Marcina Borelowskiego. Pod Józefowem zginał członek jego oddziału, poeta Mieczysław Romanowski, którego symboliczny grób znajduje się na józefowskim cmentarzu.
Górecko Kościelne znajduje się kilka kilometrów od Józefowa. Zdjęcia z cmentarza parafialnego.
Tarnowola miejsce upamiętnienia Powstania Styczniowego - Tarnowolska Góra (Góra Krzyżowa). Wieś znajduje się kilka kilometrów od Józefowa i Górecka Kościelnego.
Chruślina Oddział Marcina Borelowskiego walczył też w I bitwie pod Chruśliną. Pod tą miejscowością rozegrały się dwie bitwy. Drugą Bitwą pod Chruśliną dowodził Michał Heidenreich-Kruk.
Kobylanka Oddział Marcina Borelowskiego stoczył bitwę z Rosjanami pod Borowymi Młynami. Nieopodal znajduje się uroczysko Kobylanka, tuż obok ówczesnej granicy z zaborem austriackim. Na terenie Kobylanki miały miejsce dwie bitwy powstańcze. Dowodził generał Antoni Jeziorański.
Tarnogród - leży na południowym krańcu Lubelszczyzny. Miała tam miejsce krwawa bitwa w wąwozie "Siekane" w której zginęło ok 100 tarnogrodzian. Zdarzenie upamiętnia pomnik.
Biłgoraj był miejscem aktywnej konspiracji powstańczej. Pod miastem w okolicach ówczesnej wsi Bojary miała miejsce bitwa z oddziałami rosyjskimi. Klasztor franciszkański spotkały represje, podobnie jak zakonników w Górecku Kościelnym.
Ciosmy - w lesie w okolicach wsi Ciosmy, kilkanaście kilometrów od Biłgoraja, miała miejsce zwycięska bitwa powstańcza, oddziałem dowodził pułkownik Leon Czechowski.
Batorz Po zwycięskiej bitwie pod Panasówką oddział Marcina Borelowskiego nękany przez Rosjan wpadł w zasadzkę pod wsią Batorz. W bitwie w wąwozie zginął m,in. sam Borelowski i szef sztabu jego oddziału, Węgier, major huzarów, baron Wallisch.
To tylko kilka miejsc i kilka bitew Powstania Styczniowego. W trakcie Powstania miało miejsce ponad 1200 bitew i potyczek a na Lubelszczyźnie ponad 200. Więcej zdjęć: https://www.flickr.com/photos/113180435@N07/album… Marzyciele Marcin Borelowski „Lelewel”: https://vod.tvp.pl/video/marzyciele,marcin-borelo… Losy oddziału Marcina „Lelewela” Borelowskiego na Roztoczu: http://gazetabaltycka.pl/promowane/losy-oddzialu-… Biłgorajanie w powstaniu styczniowym 1863 r.: https://gazetabilgoraj.pl/bilgorajanie-w-powstani…