Newsletter Klubu Ronina (14.10.2024)

Prawo i Sprawiedliwość zmarnowało wielką szansę, jaką otrzymało od wyborców. W ciągu ośmiu lat rządów partia miała praktycznie wszystko: większość w obu izbach parlamentu, Prezydenta, NIK, KRRiTV i stworzoną w celu szybkiego przejęcia mediów państwowych Radę Mediów Narodowych, Trybunał Konstytucyjny, KRS… Nikt po roku 1989 nie dostał w Polsce tak mocnego mandatu do rządzenia i nie miał w ręku tylu narzędzi sprawowania władzy. A teraz, kiedy PiS stracił władzę, znalazł się, wraz z ludźmi, którzy na jego rządy postawili, nawet nie w punkcie wyjścia, ale grubo poniżej – bo zużył zasoby, zamiast je pomnożyć, i jeszcze stworzył szereg mechanizmów, których sam nie wykorzystał, ale pozostawił następcom do użycia przeciwko sobie. Najlepszym przykładem jest tu upolitycznienie wyboru sędziów PKW, skutkiem czego nowa większość odbiera teraz PiS finansowanie, choć sam przewodniczący PKW przyznaje jednocześnie publicznie, że nie ma do tego prawnych i faktycznych podstaw. Wszystkie zmiany, jakie przez te osiem lat PiS wprowadził, okazały się łatwo odwracalne, bo wszystko wisiało na decyzjach partyjnej centrali, realizowanych poprzez instytucje państwowe i za pieniądze spółek skarbu państwa. Wystarczyło, że zmienił się rząd i „obóz niepodległościowy” znalazł się w ciemnej zupie. Mało tego: partia, która tak koncertowo zmarnowała te osiem lat, odmawia jakiejkolwiek refleksji. Nawet tej najbardziej trywialnej, na poziomie rozliczenia w sferze politycznej technologii, źle poprowadzonej kampanii wyborczej, błędnego rozeznania oczekiwań wyborców oraz „chciejstwa” kierownictwa partii – bo przecież te wybory nie musiały być przegrane, scenariusz „frekwencja 60 proc. i 215-225 mandatów” był realny, gdyby rządzący nie sprowokowali ogromnej mobilizacji przeciwko sobie. Inna sprawa, czy taka trzecia kadencja, skazana w każdym głosowaniu na przekupywanie różnych – mówiąc pars pro toto – „mejzów”, i tym samym wtrącona w stan postępującego gnicia, byłaby dla Polski wiele lepsza niż obecna orgia zemsty, prawa „jak my je rozumiemy” i bezmyślnego niszczenia wszystkiego, co powstało po roku 2015, włącznie ze strategicznymi, prorozwojowymi inwestycjami infrastrukturalnymi. Tym bardziej nie stać PiS, a myślę tu nie tylko o partii, ale i jej szerokim zapleczu, na refleksję głębszą: nad przemianami społecznymi, które sprawiły, że po ćwierćwieczu „Polski Kiszczaka i Michnika”, „państwa jednej partii, jednej gazety i jednej telewizji”, jak nazwał trafnie RP okrągłostołową śp. Maciej Rybiński, większość aktywnych politycznie Polaków postanowiła dać szansę zmianie. I że owa większość swą decyzję kilkakrotnie zdecydowanie potwierdziła, wbrew wierze środowisk lewicowo-liberalnych, które nie chcąc przyjąć prawdy do wiadomości stworzyły całe systematy jej wypierania i wmawiania sobie, że to wszystko było pomyłką, przypadkiem, chwilowym potknięciem (co zresztą zdeterminowało ich obecną postawę: zrobić, „żeby znowu było jak było”, głównie w sferze personaliów, a wszelkie problemy znikną). Innymi słowy: PiS przez osiem lat nie zrozumiał za grosz, dlaczego wygrał wybory parlamentarne i prezydenckie w 2015, 2019 i 2020. Fakt, że nie zrozumiała tego także PO i jej salony, daje nadzieję – ale sprawia, że tym bardziej jestem za okazywaną w ten sposób tępotę i brak społecznego słuchu na PiS wściekły. Pominę tu pomniejsze powody tej wściekłości – ową warstwę, jak ją nazwałem, trywialną. Nie będę się rozwodził nad letalnym dla PiS skutkiem sformatowania w kampanii premiera Morawieckiego: zamiast, jak nakazywał rozsądek, wystylizować go na analog Tuska z czasów sukcesów PO (technokratyczny dystans do polityki: ja tu buduję mosty i lotniska, likwiduje karuzele VAT i przekopuję mierzeje, z ideolo to nie do mnie) zrobiono z premiera harcownika w rodzaju Dominika Tarczyńskiego, pokrzykującego o „bandzie ryżego”. Nie będę darł szat, że w mediach państwowych zapomniano o żelaznej zasadzie, iż propaganda skuteczna jest tylko wtedy, gdy udaje, że jest czymś innym niż propagandą, i urządzono bezwstydny, nieustający wiec poparcia dla PiS, co wszystko, co tam mówiono, skutecznie czyniło niewiarygodnym. Nie będę pytał retorycznie, komu padło na mózg, żeby na sam koniec drugiej kadencji tworzyć sejmową komisję do zbadania tego, na badanie czego miało się osiem lat, i w ten sposób przekuć zapowiadającą się na żenadę i kompromitację imprezę ku czci „Joanny z Krakowa” w ogromny marsz przeciwko próbie uniemożliwienia Tuskowi startu w wyborach. Wszyscy wiemy, „pod kogo” podejmowano te działania, i jest o czym rozmawiać, ale to – potem. Skupmy się na najważniejszym. Najważniejsze jest to, że w roku 2015 Polacy dokonali przy wyborczych urnach czegoś w rodzaju odłożonej w czasie rewolucji, która powinna była odbyć się w roku 1990 – ale wtedy została wspólnym wysiłkiem PZPR i Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie stłumiona. Zwracam uwagę na kluczowy dla zrozumienia polskiej sytuacji paradoks: w roku 1990, gdy odrzuciliśmy obcą, sowiecką okupację i rządy autorytarne, byłoby najoczywistszą rzeczą pod słońcem żądać oczyszczenia kraju ze struktur i sitw obalonego reżimu, i wtedy właśnie mówić, że konieczność restytucji polskiej Niepodległości zwalnia z literalnego przestrzegania prawa, które narzucili nam okupanci i ich kolaboranci. Jak wiemy, nic takiego wtedy nie nastąpiło: wręcz przeciwnie. Liderzy „strony społecznej” Okrągłego Stołu, czyli, z grubsza biorąc, dzisiejszy obóz lewicowo-liberalny, kładli się rejtanem i brutalnie rugali społeczeństwo (Homo Sovieticus! Prymitywna żądza zemsty! Polowanie na czarownice!) by zadeptać moralny odruch przywrócenia światu uczciwego porządku i zdroworozsądkowy odruch zabezpieczenia wolności przed komunistyczną recydywą. Symbolem tej postawy stały się słowa Tadeusza Mazowieckiego „przeszłość odkreślamy gruba kreską”, a przede wszystkim – intensywna działalność Adama Michnika, który dwoił się i troił, by wszelkie „rachunki krzywd” z czasów sowieckiej dominacji przekreślić, zaś domagających się sprawiedliwości zgnoić. Wszystkie hasła, które powinny były paść, a nie padły, po obaleniu autorytaryzmu i wyjściu z kraju okupantów, pojawiły się natomiast teraz, gdy przecież nie stało się nic specjalnego: ot, partia, która dwukrotnie wygrała wybory z samodzielną większością, straciła ją i nie znalazła koalicjantów, więc oddała władzę koalicji, która większość parlamentarną uciułała. Demokratyczna rutyna. I teraz, nagle, słyszymy o potrzebie „oczyszczenia”, „rozliczeń”, i to bez liczenia się z konstytucją i prawem – nawet tymi jego przepisami, które zostały ustanowione na długo przed rokiem 2015? Dlaczego? Bo w roku 1989 mieliśmy, owszem, zmianę władzy, ale wciąż pozostała ona w obrębie tej samej elity, peerelowskiej – mówiąc Milovanem Dżilasem – „nowej klasy”, nomenklaturowo-inteligenckiej. Ta elita zakwestionowana została dopiero w roku 2015. I teraz, po ośmiu latach, próbuje ona poprzez „rozliczenia” i „oczyszczanie” restaurować swą dawną dominację, tak, jak wypędzeni przez rewolucję arystokraci francuscy próbowali restaurować „ancien regime” po wypędzeniu Napoleona (dlaczego nie może się to udać, to temat na inną rozmowę). Adam Michnik, by uzasadnić, dlaczego ci, którzy dominowali w PRL, powinni dominować nadal, stworzył był wtedy bardzo chwytliwy mit założycielski III RP, za co wdzięczna „nowa klasa” otoczyła go kultem bezprecedensowym i niepowtarzalnym. Opowiedział „inteligencji pracującej” i nomenklaturze dokładnie to, czego te łaknęły i potrzebowały: że nie tylko nie są niczemu winne, ale wręcz, że to oni wywalczyli Wolność, swoją biernością – bo byli jako te kamienie, po których schodziła czerwona lawina, i które swym bezwolnym leżeniem (milczącą „odmową i niezgodą”) zmieniły jej bieg. Ta opowieść, dowartościowująca umoczonych w PRL inteligentów, pozwoliła wczorajszym wyznawcom „sprawiedliwości społecznej” zmienić się z dnia na dzień w zelotów balcerowiczowskiego kapitalizmu, i wysiudać z należnej chwały prawdziwych zwycięzców, a zarazem największych przegranych tego zwycięstwa: robotników, rolników, mówiąc krótko – lud. W michnikowym micie to nie „Solidarność” obaliła komunizm, tylko jej doradcy, i dlatego słusznie mieli oni prawo stanąć na czele postpeerelowskiej szlachty (o uwięzieniu Polaków we wzorcu „szlachta panująca nad pańszczyźnianymi” pisał świetnie Wańkowicz w „Kundlizmie”, nie miejsce tu by go obszerniej cytować), której lud ma słuchać. Bo jak nie, zostanie, jako „roszczeniowy”, poddany nieustającej „chłoście śmiechu” i pedagogice wstydu. To działało – przez długi czas. Ale w końcu musiało przestać działać. Przestałoby nawet, gdyby Tusk nie porzucił pewnego dnia Polski i PO dla brukselskiej posady, zostawiając wszystko w rękach kompletnych politycznych nielotów; choć oczywiście jego ucieczka przyśpieszyła zmierzch. Lewicowo-liberalni „dziadersi”, pieszczący w myślach wspomnienie Złotego Wieku, czasów prezydentury Kwaśniewskiego, wmówili sobie, że ten ich raj utracony padł ofiarą jakiegoś najazdu barbarzyńców – „populistów”. Prawda jest inna: „Polska Kiszczaka i Michnika” wydobyła z tej post-peerelowskiej elity, nowej szlachty, nazywającej samą siebie inteligencją i wykupującej idące wtedy w setki tysięcy egzemplarzy nakłady „Gazety Wyborczej” i „Nie”, wszystko, co najgorsze. Z jednej strony – krańcową nieudolność w sprawach praktycznych, wręcz pogardę dla zajmowania się nimi, nieumiejętność dopilnowania nawet własnego folwarku. III RP była krainą wielkiego, bezkarnego szabru i ogólnej niemożności – przypomnijmy tylko jeden fakt, że w ostatnim roku rządów PO jedna trzecia (!) paliw lana była do baków poza akcyzą i VAT. Z drugiej, nałożyła się na to nuworyszowska, bezbrzeżna i z lubością manifestowana na każdym kroku pogarda jaśnie państwa dla „starszych, gorzej wykształconych i z mniejszych ośrodków”. Porządek pomagdalenkowy, spektakularnie przez Polaków odrzucony w 2015 wraz z „prezydentem naszej wolności”, który nieopatrznie zmienił te wybory w plebiscyt nad ćwierćwieczem III RP, opierał się na podwójnym wykluczeniu. Z inteligenckich elit wykluczono tę ich mniejszościową część, która hołdowała światopoglądowi katolickiemu, patriotyzmowi i tradycji. Z życia publicznego zaś – „roszczeniowe” masy, które „nie poradziły sobie w transformacji” i dla których jedyną ofertą ze strony rozbezczelnionych elit było, żeby już wymarły „jak dinozaury”. Było kwestią czasu, kiedy te dwie grupy się połączą. Tak wyrosła siła PiS, owe 30-35 proc. wyborców, siła mniej więcej równoważna „szlachcie” inteligencko-nomenklaturowej. Dużo, ale za mało, by ją pokonać. O zwycięstwie zadecydowali Polacy politycznie indyferentni, pozbawieni poczucia wspólnoty – ci, których nazwałem „polactwem”, a którzy w dawnej endeckiej publicystyce definiowani byli jako „żywioł narodowy”: instynktowna wspólnota nie będąca jeszcze narodem, bo nie uświadamiająca sobie politycznych wspólnych interesów, i wymagająca „spolityzowania”. Ta grupa w 2007 poparła masowo PO, a w 2015 równie masowo zwróciła się ku PiS. W obu wypadkach z tego samego powodu: bo chce się rozwijać, żyć lepiej, awansować, prosperować. A PO – obiecująca to w 2007 dzięki „Europie”, na delegaturę której się wykreowała – obietnicy nie dotrzymała. PiS dostał szansę, którą zmarnował, bo nie zrozumiał sensu rewolucji roku 2015. „Polactwo” odwróciło się od III RP, bo oznaczała ona władzę zadowolonych z siebie sitw, okupujących górę społecznej hierarchii i blokujących ludziom awans. Chciało więc rozbicia tych sitw, chciało móc budować sobie lepsze życie. Gdyby PiS dał im wtedy swobodę robienia karier, gdyby tylko „puknął” skutecznie blokujące aspiracje korporacyjne elity i układy, a potem się wycofał, gdyby dał nowy mit założycielski, prosty, narzucający się: „wzbogacimy się, dogonimy Zachód, Polak potrafi” – rewolucja dokonałaby się w pełni, i po lewicowo-liberalnej „szlachcie” pozostałby do dziś tylko brzydki zapach. Ale na Nowogrodzkiej kombinowano inaczej, mniej więcej tak: jest nasz żelazny elektorat, jest ich żelazny elektorat, oba tak po jednej trzeciej – te elektoraty są tożsamościowe i tu się nic w najbliższych kadencjach nie zmieni. A ci „nieżelaźni” to, jak mówiono w Rewolucji Francuskiej, „bagno”, ludzie bez przekonań, którzy lecą na kasę, i my ich sobie będziemy kupować. Niepojęte, jak bardzo PiS zdemoralizował się swoim największym sukcesem, jakim był program „500 plus”. Tyle z tego sukcesu zrozumiał, że wystarczy rozdawać polactwu gotówkę – i już, mamy polityczne perpetuum mobile. Było to nie mniej przepojone inteligencką pogardą, jak michnikowe elukubracje o „roszczeniowości”. A „lud” natychmiast wyczuwa, kiedy się nim gardzi, choć karze za to dopiero, gdy mu się wymierzenie kary skalkuluje. „Zwykli Polacy”, o których tyle PiS mówił, a nie próbował ich wcale zrozumieć, mają swoją godność i oczekują jej uszanowania. „500 plus” przyjęli z radością, bo było aktem jednorazowego przywrócenia im tej godności, której przez ćwierć wieku III RP im odmawiała. Wyrównywało doznane krzywdy. Nie chodziło o tych kilka stówek więcej w portfelu, chodziło o symbol, o przyznanie przez państwo: nie, nie jesteście ludzkim śmieciem, który „nie poradził sobie w transformacji” i robi elitom obciach przed Europą. Współtworzyliście polski sukces, i należy wam się udział w nim. Natomiast kolejne „plusy” zaczęły, mówiąc potocznie, robić z tych ludzi dziadów. A „zwykli Polacy” nie chcieli być dziadami, ciągle obdarowywanymi przez rządzących łaskawców. Chcieli, by im pozwolono dorabiać się, awansować. Tymczasem PiS z jednej strony mnożył i doprowadzał do absurdu obietnice kolejnych datków – na posiłki w szpitalach, na szyby na klatce schodowej, na Bóg wie co jeszcze – a z drugiej tym, którzy zaczęli się dorabiać, przywalił jak młotem w łeb „polskim ładem” i składką zdrowotną, w ogóle, założeniem, że kto zarabia powyżej sześciu tysięcy miesięcznie, ten jest podejrzany. Głupiej doprawdy nie było można: mnożenie rozdawnictwa zniechęciło i samych obdarowywanych, i zmobilizowało wielkomiejskich wyborców aspirujących do „klasy średniej”, zdeterminowanych, by przeszkodzić władzy w rozdawaniu swojej wyborczej klienteli pieniędzy z ich podatków. Jednym z najbardziej brzemiennych w skutki błędów było obwieszenie Polski bilbordami ogłaszającymi triumfalnie „załatwienie” Polsce 750 miliardów złotych z KPO – wyłącznie na podstawie luźnej, niezobowiązującej obietnicy. Na poziomie trywialnym znaczyło to tyle, że PiS sam założył sobie na szyję postronek, a drugi jego koniec wręczył Timmermansowi, Jourovej et consortes. Od tego momentu rząd i prezydent musieli spełniać kolejne warunki, które stawiali im nieustająco odwlekający obiecaną wypłatę eurokraci, po to, by po ich spełnieniu stawiać następne – a ostatecznie, mimo dokonanej pod ich dyktando demolki reformy sądów i „kamieni milowych”, i tak niczego „pisowcom” nie dali. Ale jeszcze gorszą katastrofą była ta sprawa na poziomie decydującym, narracyjnym. Niepojęte, że demonstracyjnie zachwycając się Orbanem – kluby „Gazety Polskiej” organizowały przecież nawet doroczne pielgrzymki poparcia do Budapesztu – PiS tak dokumentnie nic nie zrozumiał z jego sukcesu. W sprawie KPO, na przykład, Orban, przejrzawszy grę Brukseli, powiedział swojemu narodowi jasno: dadzą nam te pieniądze, dobrze, nie dadzą – pies ich jechał, nasz sukces leży w naszych rękach, nie w jałmużnie Brukseli. Tymczasem PiS, odwrotnie, zamiast budować narracje polskiego sukcesu, wpisał się w narrację ćwierćwiecza „Polski Michnika i Kiszczaka”, że kluczem naszej lepszej przyszłości jest załatwienie kasy z Brukseli. Tym samym całkowicie odebrał sobie w oczach Polaków legitymizację: bo skoro tak, to lepiej jednak mieć u władzy Tuska, który zawsze się Unii podliże o tę kasę skuteczniej, niż Kaczyński, którego w Brukseli nie lubią i już. W polityce, czego na Nowogrodzkiej wyraźnie nie zrozumiano, pewne posunięcia liczą się bardziej jako symbole, niż jako konkretne fakty. „500 plus” nie było jedynym takim symbolem. Również nieszczęsna „piątka dla zwierząt”, od czego zaczęła się trwała erozja elektoratu PiS, który nigdy potem już nie wrócił do dawnych 40-45 proc. Konkretnie uderzała one w interesy wąskich branż, i wydawało się rządzącym, że uda się im wyizolować „futrzarzy” czy eksporterów „halalu”, że nie są prawdziwymi rolnikami, tylko bogaczami, „biznesmenami”. Symbolicznie jednak „piątka” była uderzeniem w wieś jako taką, bo partia uważana tam za swoją, nagle podpisała się pod agendą skrajnej lewicy, owej uciążliwej smarkaterii i establishmentowych mediów, tresujących rolników, że niszczą klimat, torturują zwierzęta i żelaznymi pługami ranią matkę-Gaję, która z tego powodu płacze. Także wyrok Trybunału Konstytucyjnego wykluczający przesłankę eugeniczną do aborcji oddziałał jako symbol – z winy rządzących, bo po głupiej chryi „rekonwalidowania” wyboru sędziów TK na początku rządów (jak bardzo było to niepotrzebne i z jak niskich pobudek płynęło, pisałem na tych łamach wiele razy) nikt nie wierzył, że wyrok zapadł sam z siebie, a nie na polecenie Jarosława Kaczyńskiego. Odebrano go więc jako wyraz arogancji rządzących starców, którzy chcą arbitralnie decydować o życiu intymnym obywateli. Polactwo nie chciało żyć z zasiłków, choćby najhojniejszych, chciało awansować, odsuwać zasiedziałe elity i samemu je zastępować. PiS niby rozumiał potrzebę wymiany elit, ale umyślił sobie, że te nowe elity stworzy ze swego partyjnego aparatu i z partyjnej nominacji. Wzorcowym przykładem katastrofy, do jakiej to doprowadziło, jest klęska zmian w wymiarze sprawiedliwości. Na stole był projekt, by wybór KRS powierzyć ogółowi sędziów. To by wystarczyło, energia młodych prawników, blokowanych przez stare sitwy, wysadziłaby szybko wszystkich Żurków i Markiewiczów w powietrze. Ale co wtedy? PO straciłoby wprawdzie kontrolę nad sędziami, ale PiS by jej nie zyskał; nie o to chodziło. Wybrano więc wojnę z „kastą” jako całością i próbę wzięcia jej po całości pod polityczny nadzór, siłą rzeczy jednocząc ją przeciwko sobie. Tak było wszędzie. Zamiast umożliwić ludziom nieskrępowaną działalność, awans, rozwój – PiS przede wszystkim starał się objąć każdą dziedzinę kontrolą partii. Zamiast po prostu pozwolić im się bogacić – starał się wszystko podporządkowywać rządowi. Największy błąd popełnił jednak PiS w sferze mitów i symboli. Zamiast szukać dla IV RP nowego mitu założycielskiego – który, jak napisałem, wręcz się po 2015 narzucał – uwierzył w „przebudzenie” Polaków do tradycyjnego, romantycznego patriotyzmu, takiego, jakiemu hołduje najbardziej żelazny elektorat. „Przebudzenie” (warto przypomnieć „formacyjny” film Joanny Lichockiej pod tym tytułem) miała przynieść narracja o „poległych pod Smoleńskiem” i dopisanie Lecha Kaczyńskiego do panteonu narodowych herosów, obok Kościuszki, Traugutta i Piłsudskiego. To się nie mogło udać. Po pierwsze, Polacy nie potrzebują żadnego „przebudzania”. Polacy nie śpią, na litość! Polacy od trzydziestu lat uwijają się jak przysłowiowy jednoręki tapeciarz, żeby związać koniec z końcem, i robią to tak skutecznie, że staliśmy się – według obiektywnych danych Davos – najlepiej rozwijającym się państwem świata w ostatnim trzydziestoleciu. Jeśli wciąż brak polactwu poczucia wspólnoty, która by z żywiołu narodowego zmieniła je w świadomy swych interesów i wartości naród, to nie jego wina, tylko elit, które żyją w swoim, odklejonym światku. Te pisowskie, jak się okazało, niestety, nie mniej odklejonym, niż te lewicowo-liberalne. Tu nawet nie chodzi o to, jak naciągane są „dowody” zamachu prokurowane przez Macierewicza; wszyscy wiedzą, że zamach „musiał” być nie dlatego, że są dowody, że był, tylko dlatego, że bohater narodowy po prostu nie może zginąć z powodu bałaganu i splotu przypadków. Mit Smoleński był jednak dysfunkcyjny w samym pomyśle. Pamiętam spotkanie w Klubie Ronina, krótko po tragedii, z udziałem Wawrzyńca Rymkiewicza i jeszcze jednego filozofa, którzy świetnie rozebrali tę tragedię pod kątem kulturowych archetypów. Jednym z podstawowych powodów, dla którego, od razu to mówili, mitu nie da się zbudować, jest fakt, że heros musi umrzeć – a tymczasem Lech Kaczyński umarł dla Polaków tylko połowicznie, gdyż żyje nadal w bracie-bliźniaku, aktywnym polityku. Żywego, aktywnego polityka zaś skutecznie zmitologizować się nie da. Na dodatek PiS pogwałcił jedno z najsilniejszych tabu naszej kultury: archetyp żałoby. Żałoba jest momentem świętym dlatego, że jest ograniczona w czasie. Zmarłym oddajemy, co im należne – i wracamy do normalnego życia. Rozmienienie wielkiego społecznego wstrząsu na ciągnięte w nieskończoność „miesięcznice” (właściwie dlaczego „miesięcznice”, równie dobrze jak 10. każdego miesiąca można było przecież celebrować każdy wtorek?) odebrane zostało jako nadużycie – a kiedy w końcu ogłoszono ich zakończenie, okazało się, że tylko zamieniono marsze na rytuał comiesięcznego składania kwiatów pod warszawskim pomnikiem. Aż ostatecznie to, co miało być wielkim, narodowym przebudzeniem, przerodziło się w żałosną przepychankę z polityczną żulią nasyłaną przez PO. Widok prezesa największej partii opozycyjnej, regularnie szarpiącego się o wieniec z koszmarkowatym patusem i starą wariatką to nieopisana żenua, i nie ma w całym PiS takiego odważnego, który by to wreszcie prezesowi uświadomił. PiS dostał niepowtarzalną szansę, bo Polacy marzyli o rozbiciu blokujących ich sitw. Zamiast je jednak niszczyć, próbował zastąpić swoimi. Marzenia o rozwoju sprowadził wyłącznie do wielkich państwowych inwestycji, nowych Gdyń i COP-ów, osobiste bogacenie się i sukces poza partią traktując z niechęcią i karząc wysoką daniną podatkową. I zamiast budować patriotyzm na świadomości wspólnych interesów (bo Ojczyzna to nie sztandary i wzruszenia, tylko wielki, wspólny biznes wszystkich obywateli!) sięgnął po romantyczną naftalinę i żałobne pienia. Można by dłużyć tę listę, ale wszystkie punkty na niej wiodą do jednego wniosku: rewolucja, która dokonała się przy urnach w roku 2015, została przez jej beneficjenta, PiS, zdradzona. Zamiast trybunem innego porządku, okazał się on ostatecznie w oczach polactwa taką samą ferajną wszystko-wiedzących-lepiej i wszystko-chcących-kontrolować mędrków, jak michnikowszczyzna. Stąd rozpaczliwe postawienie przez polactwo na klauna z TVN i spowodowana tym czkawka historii – powtórka nieudolnych rządów Tuska i jego sitwy sprzed 2015. Jedyna myśl, na jaką w tej sytuacji potrafi się zdobyć PiS, to: czekajmy. Żadnych zmian. Żadnej refleksji. Tusk się skompromituje, i z braku laku, ludzie znowu dopuszczą do władzy nas, byle zadbać, by nie mieli żadnej alternatywy. Naprawdę, widząc to, trudno się nie wściekać.